ความฉลาดทางดิจิทัล (Digital intelligence) หรือ DQ ทักษะพลเมืองดิจิทัลที่มีคุณภาพและใช้ชีวิตบนโลกออนไลน์อย่างปลอดภัย ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสมัยใหม่ เป็นความสามารถในการใช้อินเทอร์เน็ตในการบริหารจัดการ ควบคุม กำกับตน รู้ผิดรู้ถูก และรู้เท่าทัน เป็นบรรทัดฐานในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลอย่างเหมาะสม มีความรับผิดชอบ เรียนรู้ที่จะใช้เทคโนโลยีอย่างชาญฉลาดและปลอดภัย ติดตามบทความได้ใน คนขั้นเทพ
8 ทักษะ DQ ความฉลาดทางดิจิทัล
DQ ความฉลาดทางดิจิทัล ในระดับพลเมืองดิจิทัล เป็นความสามารถในการใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและสื่อในรูปแบบที่ปลอดภัยรับผิดชอบและมีจริยธรรม ดังนี้
1. การรักษาอัตลักษณ์ที่ดีของตนเอง (Digital Citizen Identity)
DQ ความฉลาดทางดิจิทัลข้อนี้คือ การจริงใจ ไม่ปลอมตัวตน สร้างตัวตนบนโลกออนไลน์ให้เหมือนตัวจริง เอกลักษณ์พลเมืองดิจิทัล การที่ผู้ใช้สื่อดิจิทัลสร้างภาพลักษณ์ในออนไลน์ของตนเองในแง่บวก ทั้งความคิดความรู้สึกและการกระทำ โดยมีวิจารณญาณในการรับส่งข่าวสารและแสดงความคิดเห็น มีความเห็นอกเห็นใจผู้ร่วมใช้งานในสังคมออนไลน์ และรู้จักรับผิดชอบต่อการกระทำ ไม่กระทำการที่ผิดกฎหมายและจริยธรรมในโลกออนไลน์ เช่น การละเมิดลิขสิทธิ์ การกลั่นแกล้งหรือการใช้วาจาที่สร้างความเกลียดชังผู้อื่นทางสื่อออนไลน์
2 การจัดการเวลาบนโลกดิจิทัล (Screen Time Management)
เพราะการจัดการเวลาบนโลกออนไลน์ คือ การสามารถควบคุมตนเอง มีการจัดสรรเวลาในการ ใช้งานอุปกรณ์ดิจิทัลและอุปกรณ์เทคโนโลยีได้อย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึงการใช้งานสื่อสังคม และเกมออนไลน์ (Online Games) ด้วยความรับผิดชอบต่อตนเอง จัดการเวลาที่ใช้อุปกรณ์ยุคดิจิทัล และต้องตระหนักถึงความอันตรายถึงสุขภาพจากการใช้เวลาหน้าจอนานเกินไป และผลเสียของการเสพติดสื่อดิจิทัล
3. การรับมือจาการกลั่นแกล้งบนไซเบอร์ (Cyberbullying Management)
มีความสามารถในการป้องกันตนเอง การมีภูมิคุ้มกันในการรับมือและจัดการกับ สถานการณ์การกลั่นแกล้งบนอินเทอร์เน็ตได้อย่างชาญฉลาด การใช้อินเทอร์เน็ตเป็นเครื่องมือหรือช่องทาง เพื่อก่อให้เกิดการคุกคามล่อลวงและการกลั่นแกล้งบนโลกอินเทอร์เน็ต และสื่อสังคมออนไลน์ เป็น DQ ความฉลาดทางดิจิทัลที่เราต้องมี
4. การรักษาความปลอดภัย (Cybersecurity Management)
DQ ความฉลาดทางดิจิทัลข้อนี้คือ การมีทักษะในการรักษาความปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์การรักษาความปลอดภัยของตนเองในโลกไซเบอร์ คือการปกป้องอุปกรณ์ดิจิทัลข้อมูลที่จัดเก็บและข้อมูลส่วนตัวไม่ให้เสียหาย สูญหายหรือถูกโจรกรรมจากผู้ไม่หวังดีในโลกไซเบอร์ และมีความสามารถในการสำรวจ ตรวจสอบ การป้องกัน และการรักษาความปลอดภัยของข้อมูลในระบบเครือข่าย ป้องกันข้อมูลด้วยการสร้างระบบความปลอดภัยที่เข้มแข็ง และป้องกันการโจรกรรมข้อมูลหรือการถูกโจมตีออนไลน์ได้
5. การรักษาความเป็นส่วนตัว (Privacy Management)
DQ ความฉลาดทางดิจิทัล ข้อนี้คือ การมีทักษะความสามารถในการฝึกฝนใช้เครื่องมือ หรือวิธีการในการป้องกันข้อมูลตนเองได้เป็นอย่างดี รวมไปถึงปกปิดการสืบค้นข้อมูลต่าง ๆ ในเว็บไซต์ เพื่อรักษาความเป็นส่วนตัวความเป็นส่วนตัวในโลกออนไลน์ คือสิทธิการปกป้องข้อมูลความส่วนตัวในโลกออนไลน์ของผู้ใช้งานที่บุคคล หรือการบริหารจัดการข้อมูลส่วนตัว รวมถึงการใช้ดุลยพินิจปกป้อง ข้อมูลส่วนบุคคลและข้อมูลที่เป็นความลับของผู้อื่นการจัดการความเป็นส่วนตัว เป็นความสามารถในการจัดการกับความเป็นส่วนตัวของตนเองและของผู้อื่น
6. มีการคิดวิเคราห์อย่างมีวิจารณญาณ (Critical Thinking)
DQ ความฉลาดทางดิจิทัลสำหรับข้อนี้คือ ต้องมีความสามารถในการตัดสินของบุคคลว่าควรเชื่อ ไม่ควรเชื่อ ควรทำหรือไม่ควรทำบนความคิดเชิงเหตุและผล มีความสามารถในการวิเคราะห์แยกแยะระหว่างข้อมูลที่ถูกต้องและข้อมูลที่ผิด ข้อมูลที่มีเนื้อหาเป็นประโยชน์และข้อมูลที่เข้าข่ายอันตราย ข้อมูลติดต่อทางออนไลน์ที่น่าตั้งข้อสงสัยและน่าเชื่อถือได้ เช่น ข่าวปลอม เว็บไซต์ปลอม ภาพตัดต่อ ข้อมูลอันที่เท็จ เป็นต้น
7. ร่องรอยทางดิจิทัล (Digital Footprints)
มีเป็นความสามารถในการเข้าใจธรรมชาติของการใช้ชีวิตในโลกดิจิทัล ว่าจะหลงเหลือร่องรอยข้อมูลทิ้งไว้เสมอ ร่องรอยทาง เช่น การลงทะเบียน อีเมล การโพสต์ข้อความหรือรูปภาพ ไฟล์งานต่าง ๆ เมื่อถูกส่งเข้าโลกอินเทอร์เน็ตแล้ว จะทิ้งร่องรอยข้อมูลส่วนตัวของผู้ใช้งานไว้ ให้ผู้อื่นสามารถติดตามได้ และจะเป็นข้อมูลที่ระบุตัวบุคคลได้อย่างง่ายดาย เป็น DQ ความฉลาดทางดิจิทัลที่ทุกคนต้องมี
8. การใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม (Digital Empathy)
มีความสามารถในการเข้าใจผู้อื่น การตอบสนองความต้องการของผู้อื่น การแสดง ความเห็นใจและการแสดงน้ำใจต่อผู้อื่นบนโลกออนไลน์ได้อย่างเหมาะสมต่อคนรอบข้าง เช่น พ่อแม่ ครู เพื่อนทั้งในโลกออนไลน์และในชีวิตจริง ไม่ด่วนตัดสินผู้อื่นจากข้อมูลออนไลน์แต่เพียงอย่างเดียว และจะเป็นกระบอกเสียงให้ผู้ที่ต้องการความช่วยเหลือในโลกออนไลน์ เป็น DQ ความฉลาดทางดิจิทัลที่เราต้องมี
ผู้สนับสนุนบทความในครั้งนี้ขอขอบคุณ ล็อตโต้สด
